Regels voor forumsites
Categorieën
Zie ook
Wie zijn website openstelt voor anderen, doet er verstandig aan om meteen duidelijke regels in te voeren. Forums en andere discussiesites lopen, net als bloggers, het risico aangesproken te worden voor wat deelnemers doen. Een duidelijk reglement is een goed middel om deze aansprakelijkheid in te perken. Er zijn verschillende soorten reglementen, elk met hun eigen specifieke doel.
Een goed en uitgebreid voorbeeld is het reglement van het Nationaal Computer Forum.
Inhoudsopgave
- Gebruiksovereenkomst
- Disclaimers
- Privacy-verklaring
- Aansprakelijkheid van beheerders
- Ingrijpen bij reacties
Gebruiksovereenkomst
Zie ook
Het belangrijkste reglement is de gebruiksovereenkomst, in het Engels ook wel de "end-user license agreement" of EULA. Deze kan vele namen hebben: reglement, huishoudelijk reglement, forumregels, algemene voorwaarden, gebruiksovereenkomst, spelregels of huisregels. Hoe hij ook heet, dit is de plek waar de beheerder van het forum vastlegt wat wel en niet toegestaan is op het forum.
Wie meedoet op een forum, moet zich houden aan de voorwaarden van dat forum. Tenminste, als ze er bij registratie op zijn gewezen dat deze voorwaarden bestaan. Expliciet een link of vakje "Ik ga akkoord" aanklikken mag, maar is niet perse nodig. Achteraf voorwaarden opleggen mag niet. De enige uitzondering is als de oude voorwaarden vermelden dat deze gewijzigd mogen worden. Wel moeten de nieuwe voorwaarden dan tijdig worden aangekondigd. Bovendien moeten gebruikers dan de mogelijkheid hebben om op te zeggen.
Dat wil natuurlijk niet zeggen dat de voorwaarden zomaar alles mogen bepalen. In juridische termen: de voorwaarden mogen niet onredelijk bezwarend voor de gebruikers zijn. Dat is natuurlijk een vage term. Het zal sterk van de omstandigheden afhangen wanneer iets nu onredelijk is of niet. Een belangrijke factor daarbij is het soort forum en de sfeer daar. Op een discussieforum over politiek zijn de omstandigheden anders dan bij een site over kantklossen.
Wanneer de deelnemer jonger is dan zestien jaar, is formeel toestemming van zijn of haar ouders nodig voordat deze persoon lid mag worden van het forum. De veelgebruikte tekst "Ik stem toe met de voorwaarden en ben ouder dan 13 jaar" is in Nederland dus juridisch betekenisloos.
Disclaimers
Wie schade aanricht, moet deze vergoeden - tenzij hij dat uitgesloten heeft. Omdat veel sites hun diensten of informatie gratis aanbieden, is het voor hen erg verstandig om elke aansprakelijkheid uit te sluiten. Dit gebeurt met een “disclaimer”. In het Nederlands heet dat een “exoneratie” of uitsluiting van garantie, maar de Engelse term is meer ingeburgerd.
Een disclaimer op een forum heeft maar beperkte waarde. Hij heeft alleen effect bij claims van gebruikers naar de forumbeheerders toe. Iemand die geen berichtje kan posten en daardoor een nieuwe baan misloopt, kan vanwege de disclaimer die schade niet verhalen op de forumbeheerders. Een derde die meent dat hij bijvoorbeeld beledigd wordt, heeft niet zo veel met een willekeurige disclaimer te maken. Die kan de forumbeheerders gewoon aanspreken.
Privacy-verklaring
Zie ook
Een privacy-verklaring legt vast hoe een site om met privacy-gevoelige informatie van gebruikers, zoals adresgegevens en het IP-adres.
Doel van de privacy-verklaring
Het derde belangrijke element is de privacy-verklaring. Hierin wordt vastgelegd hoe de site om zal gaan met persoonsgegevens en andere privacy-gevoelige informatie. Zo zou in de privacy-verklaring te vinden moeten zijn of e-mail adressen worden opgeslagen, wat men met verstrekte telefoonnummers gaat doen, enzovoorts.
Dit geldt ook voor IP-adressen. IP-adressen zijn persoonsgegevens, omdat ze te herleiden zijn tot natuurlijke personen. Ze mogen worden bijgehouden voor controle of beveiliging, maar de beheerder moet wel melden dat ze worden bijgehouden en voor welk doel.
Geen garanties
Mensen denken nog wel eens dat als een site een privacy-verklaring heeft, het wel goed zal zitten met hun privacy. Niets is minder waar. Een privacy-verklaring kan best zeggen "Wij houden alles bij wat u bezoekt, en verkopen dat, met uw e-mail adres en telefoonnummer, aan telemarketeers die u onder het avondeten gaan bellen." Het is immers alleen een verklaring hoe men omgaat met privacy-gevoelige informatie. Geen verklaring dat dat netjes zal gebeuren.
Briefgeheim op forums
De meeste forumsoftware heeft de mogelijkheid ingebouwd om deelnemers elkaar privé-berichten (pb's) te laten sturen. Alleen de ontvanger kan die dan lezen - en de beheerder natuurlijk, want de beheerder kan alles. Hij mag dat echter niet, tenzij hij een dringende reden heeft die te maken heeft met de goede werking van het forum. Zie ook Briefgeheim voor priv�berichten bij forums op mijn blog.
Aansprakelijkheid van beheerders
Een forum is in principe niet aansprakelijk voor bijdragen van deelnemers. Pas als de forumbeheerder weet of hoort te weten dat de inhoud van de berichten onrechtmatig is, moet hij ingrijpen. Doet hij dan nog steeds niets, dan kan hij wel aansprakelijk worden gesteld.
Dit "hoort te weten" betekent dus dat een forum niet zijn ogen kan sluiten voor wat deelnemers doen. Natuurlijk hoeven ze niet elke post te lezen en goed te keuren. Maar je zou bijvoorbeeld wel mogen verwachten dat een beheerder de eerste post bij een zeer drukke discussie even leest. Zo veel reacties kan er immers op wijzen dat er iets beledigends, racistisch of anderszins onrechtmatigs staat.
Een forum hoeft natuurlijk niet alles te verwijderen omdat er iemand klaagt. Een negatieve uitlating kan best als vrije meningsuiting beschermd zijn. Het belangrijkste is een belangenafweging. Is er sprake van een serieuze discussie, of wordt er alleen maar wat gescholden? Kunnen mensen weerwoord bieden? Hoe eerlijk is de discussie?
In de Garagetest-zaak bijvoorbeeld hadden de beheerders in het forum-reglement bepaald dat gebruikers hun negatieve ervaringen alleen mochten plaatsen als ze die onderbouwden. Bovendien boden ze de mogelijkheid voor een weerwoord door de garage over wie geklaagd werd. Door die maatregelen vond de rechtbank dat de site niet onrechtmatig handelde.
Verder wordt de beheerder wel geacht serieus om te gaan met meldingen van gebruikers. Wanneer iemand de beheerder wijst op zo'n bericht, weet hij immers van de inhoud en zal hij dus moeten controleren of het bericht wel door de beugel kan. Om dat beheersbaar te houden, kan het dus nuttig zijn om een forum te voorzien van "meld deze post bij de beheerder" knopjes.
Ingrijpen bij reacties
De beheerders van een forum mogen ingrijpen als deelnemers te ver gaan. Ze kunnen daarbij berichten verwijderen of aanpassen, of zelfs de plaatser van die berichten verwijderen ("verbannen") van het forum. Verwijderen van berichten, en zeker van deelnemers, mag alleen in uitzonderlijke gevallen.
Verwijderen van berichten
Het verwijderen van ongepaste berichten komt relatief vaak voor. Dit mag, als het bericht tegen de regels van het forum is. Maar de beheerders hebben wel een bewijslast. Ze moeten zich houden aan de regels die in het reglement zijn vastgelegd. Als daar bijvoorbeeld in staat dat geen reclame mag worden gemaakt, dan mogen ze berichten verwijderen die reclame bevatten. Het reglement mag bijvoorbeeld ook deelname door minderjarigen verbieden.
Dat wil niet zeggen dat alles wat niet niet verboden is, dus zonder meer toegestaan is. Een beheerder mag bijvoorbeeld best ingrijpen bij illegale activiteiten, zoals racistische uitlatingen of uitleg hoe een beveiliging van software of muziek te kraken is. Ook als dit niet expliciet in het reglement staat.
Verwijderen op verzoek
Soms komt het voor dat een deelnemer zelf vraagt om een bericht te laten verwijderen. Een bericht op een forum is volgens de privacywet een persoonsgegeven, en dat moet worden verwijderd als de betrokken persoon daarom vraagt. Dit blijkt uit de Richtsnoeren privacy op internet (PDF) van het College Bescherming Persoonsgegevens.
De enige reden om het te mogen laten staan, is als er een "eigen gerechtvaardigd belang bij publicatie" is. Zo'n belang kan bijvoorbeeld zijn dat door de verwijdering de discussie onbegrijpelijk wordt. In dat geval, zo zeggen de richtlijnen, kun je volstaan met de naam van de plaatser vervangen door [VERWIJDERD] of iets dergelijks. Tenzij de inhoud van het bericht zelf nog informatie over de plaatser bevat, dan zou die informatie moeten worden geschrapt.
Zie ook Wanneer mag je iemands berichten van je forum verwijderen?.
Aanpassen van berichten
Berichten van anderen aanpassen is een twijfelachtige zaak. Als het gaat om technische problemen (te grote plaatjes, illegale HTML codes en dergelijke), dan is er weinig aan de hand. Maar meestal zal het gaan om het aanpassen van de inhoud van de berichten. Het wijzigen van de strekking van iemands betoog mag niet zomaar.
Verwijderen/"verbannen" van gebruikers
Ook moet de reden voor het ingrijpen natuurlijk wel kloppen. Zoniet, dan kan de beheerder daarop aangesproken worden. In het MultiMediaMachines-arrest bijvoorbeeld was een deelnemer van een forum verwijderd ("verbannen") omdat hij volgens de beheerders illegale software te koop aanbood. De software bleek echter wel degelijk legaal. De beheerder moest, op straffe van een dwangsom, de deelnemer weer toegang geven tot zijn account.
De beheerder kwam nog met de stelling dat "het zijn forum is en zijn server en [dat] hij het recht heeft iedereen daartoe de toegang te ontzeggen wanneer hem dat goeddunkt behoudens wanneer hij misbruik van zijn bevoegdheid zou maken." Dat mag zo zijn, oordeelde het gerechtshof, maar dat betekent niet dat je iemand mag verwijderen wegens een onjuiste reden. Zeker als je die reden ook nog op het forum meldt. Als het immers niet klopt, tast je de goede naam van de gebruiker aan. In dit geval stond die nu immers te kijk als aanbieder van illegale software, en dat is niet handig als je een bedrijf runt dat software verkoopt.
Het is dus verstandig om niet zomaar berichten te verwijderen, laat staan zomaar iemands account te sluiten. Op zijn minst zou een beheerder eerst een waarschuwing moeten geven, zodat de overtreder (hopelijk) zijn leven zal beteren. De mogelijkheid van een weerwoord door de aangesproken persoon is ook belangrijk.
