Ius mentis Homepage | Categorieën | Lijst A-Z | Willekeurig artikel | Herpubliceren? | Over deze site | Blog | Contact
 

Geef hier die domeinnaam! De Uniform Dispute Resolution Policy

Met de opkomst van Internet als elektronisch marktplein is het belang van domeinnamen sterk toegenomen. Een goed klinkende domeinnaam kan vele bezoekers opleveren. Een merkhouder is er dus sterk bij gebaat om zijn merk als domeinnaam te registreren. Veel merkhouder lieten dit echter na, of waren te traag met het aanvragen van een domeinnaam. Anderen zagen hierdoor hun kans, en registreerden de domeinnaam in de hoop deze later voor een mooi bedrag te kunnen verkopen aan de merkhouder. Zolang het hier gaat om een mooie generieke domeinnaam, zoals business.com of vergelijk.nl, is daar weinig mis mee. Voor domeinnamen geldt immers, die het eerst komt, die het eerst maalt. Gaat het echter om een domeinnaam die overeenkomt met andermans merk, dan ontstaat er een probleem.

De Uniform Dispute Resolution Policy (UDRP) is een internationale afspraak voor het oplossen van disputen over .com, .org en .net domeinnamen. In minder dan twee jaar zijn met behulp van de UDRP al meer dan 3000 disputen over meer dan 6000 domeinnamen opgelost. De procedure is goedkoop, leidt snel tot resultaten en is wereldwijd toepasbaar. Er is echter ook de nodige kritiek. Zo wint de merkhouder wel erg vaak, ook als de domeinnaam-houder geen duidelijke domeinkraker is. En de interpretatie van de regels van de UDRP is verre van consistent.

Inhoudsopgave

Workshop domeinnamen en merkenrecht

Geschillen over domeinnamen en merken of handelsnamen komen regelmatig voor. Als u wilt weten wat de regels zijn, meld u dan nu aan voor de workshop domeinnamen en merkenrecht van mijn bedrijf ICTRecht.

Merkenrecht en domeinnamen

Het merkenrecht geeft een merkhouder de mogelijkheid om op te treden tegen ongeauthoriseerd gebruik van zijn merk. Een beperking daarbij is dat het merkenrecht nationaal is. Dit wil zeggen dat een Nederlandse merkhouder niet op kan treden tegen een Fransman die in Frankrijk hetzelfde merk gebruikt. En zelfs al kon hij dat wel, bijvoorbeeld omdat de Fransman vanuit Frankrijk producten aanbiedt in Nederland, dan is tenuitvoerlegging van het Nederlandse vonnis vaak niet of nauwelijks mogelijk. De Nederlander zal dus een rechtszaak in Frankrijk moet starten. Het is dan nog maar de vraag of hij het wint. Allereerst zal hij ook een Frans merk moeten hebben, en daarnaast moet het naar Frans recht wel merkinbreuk zijn. De Fransman kan bijvoorbeeld hetzelfde merk voor heel andere producten of diensten geregistreerd hebben, en dus legitiem producten aanbieden onder dat merk.

Alhoewel dit probleem al vele decennia bestaat, zijn het met name de Internet-domeinnamen die het zichtbaar hebben gemaakt. De meeste landen zijn het er ondertussen wel over eens dat gebruik van een merk als onderdeel van een domeinnaam op Internet ook merkinbreuk kan zijn. Echter, dit betekent nog steeds dat een merkhouder in het land van de domeinnaam-houder een rechtszaak moet starten op grond van het merkrecht dat hij in dat land heeft. Heeft hij toevallig in dat land geen merkrecht geregistreerd, dan zal zijn vordering worden afgewezen. En gebruikt de domeinnaam-houder de domeinnaam voor heel andere producten of diensten, dan is er ook niets aan de hand. De situatie wordt nog complexer omdat het wel mogelijk is dat twee personen naast elkaar hetzelfde merk gebruiken (voor verschillende producten of diensten), maar niet dat twee personen naast elkaar dezelfde domeinnaam gebruiken.

Een ander probleem van gerechtelijke procedures is dat ze vaak erg lang duren en bijzonder kostbaar kunnen zijn. Het Nederlandse kort geding is een positieve uitzondering: in veel landen kan zelfs een simpele rechtszaak tegen een overduidelijke merkpiraat al tienduizenden euro's kosten! Vermenigvuldig dat met het aantal mogelijke varianten op het merk dat als domeinnaam kan worden geregistreerd, en het wordt al snel duidelijk dat rechtszaken niet de oplossing zijn.

Arbitrage

Door het toenemende belang van Internet domeinnamen, ontstond er vanuit het bedrijfsleven een steeds grotere behoefte om toch op een of andere manier hun recht te kunnen halen. Het is tenslotte onaanvaardbaar dat iemand een domeinnaam met jouw merk bezet kan houden enkel en alleen omdat de rechtbank te traag is. De oplossing werd gevonden in arbitrage. Arbitrage is een alternatief voor een rechtszaak, waarbij een onafhankelijke derde een beslissing neemt die bindend is voor beide partijen. Deze moeten vooraf verklaren hiermee akkoord zijn. Zij kunnen dan achteraf niet meer in beroep tegen de beslissing van de arbiter. Het bekendste voorbeeld in Nederland is wellicht de Rijdende Rechter. Arbitrage voor domeinnamen is dus een mooie oplossing.

De Uniform Dispute Resolution Policy (UDRP)

De Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN) is een non-profit organisatie die onder meer verantwoordelijk is voor het beheren van de Internet-adresruimte en de top-level domeinnamen. Dit zijn onder meer de welbekende .com, .org en .net extensies. Wie een .com-domeinnaam wil registreren, moet dat doen via een provider die bij de ICANN is aangesloten. De ICANN schrijft dwingende regels voor over waar een domeinnaam aan moet voldoen, en waar een provider zich aan heeft te houden. Sinds oktober 1999 is een van die regels dat een provider een domeinnaam moet overdragen aan een merkhouder, als dit volgt uit arbitrage op grond van de Uniform Dispute Resolution Policy (UDRP).

Als een merkhouder dus vindt dat hij recht heeft op andermans domeinnaam, kan hij een arbitrage-procedure starten bij een van de drie arbitrage-instellingen die de UDRP toepassen: het CPR Institute for Dispute Resolution, het National Arbitration Forum, en de World Intellectual Property Organization (WIPO). Met name de laatste twee zijn erg populair, niet in het minst omdat bij deze instellingen merkhouders zeer vaak winnen (in 82.9% en 82.2% van de gevallen, respectievelijk). Wint de merkhouder de zaak, dan is de provider verplicht de domeinnaam over te dragen, ook als de domeinnaam-houder daar niet aan meewerkt. Dit kan bijzonder handig zijn, zeker als de domeinnaam-houder in een heel ander land gevestigd is.

De regels op grond waarvan overdracht bevolen kan worden zijn:

  1. De domeinnaam is identiek of lijkt verwarrend veel op een merk van de klager; en
  2. De domeinnaam-houder heeft geen rechten of legitieme belangen met betrekking tot de domeinnaam; en
  3. De domeinnaam is te kwader trouw geregistreerd en wordt te kwader trouw gebruikt.

De belangrijkste redenen waaruit dat gebruik te kwader trouw kan blijken, zijn dat de domeinnaam-houder grootschalig handelt in domeinnamen, dat hij stelselmatig merken als domeinnaam registreert, dat hij de bedrijfsvoering van een concurrent dwars wil zitten of dat hij met behulp van de domeinnaam doet alsof hij gesponsord wordt of verbonden is met de merkhouder. Het is aan de merkhouder om dit te bewijzen.

Na ontvangst van een klacht benoemt de arbitrage-instelling een of drie arbiters, naar keuze van de klager en de domeinnaam-houder. De domeinnaam-houder krijgt dan twintig dagen(!) om op de klacht te reageren en om bijvoorbeeld bewijs aan te leveren omtrent zijn legitieme belangen. Hierna nemen de arbiters een beslissing.

Conclusie

Het oorspronkelijke doel van de UDRP was om domeinkrakers ("cybersquatters") het leven zuur te maken. Dit blijkt ook vrij duidelijk uit de bovenstaande formulering. Echter, de UDRP wordt ook veelvuldig gebruikt bij heel andere conflicten omtrent domeinnamen, bijvoorbeeld bij twee bedrijven die hetzelfde merk gebruiken voor verschillende producten, of tegen priv�-personen die toevallig het merk als onderdeel van een domeinnaam gebruiken, of juist kritiek willen leveren over een merkproduct of het bedrijf erachter.

Uit diverse onderzoeken blijkt dat het voor een merkhouder erg aantrekkelijk is om een UDRP-procedure te starten. De kosten zijn laag, je hebt snel een uitslag en die is meestal in jouw voordeel. De arbitrage-instellingen adverteren hier ook mee, wat de indruk wekt dat zij wel eens bevooroordeeld zouden kunnen zijn. Dit, in combinatie met het feit dat sommige arbiters onnavolgbare of inconsistente vonnissen wijzen, heeft tot heftige kritiek op de procedure geleid. ICANN werkt momenteel aan een verbeterde procedure, maar deze laat al enige tijd op zich wachten.

Gerelateerde artikelen

Gespecialiseerd advies nodig?

Heeft u na het lezen van dit artikel nog vragen, of zit u met een juridisch probleem waar u advies over wilt? Neem dan contact op met ICT-jurist Arnoud Engelfriet, auteur van dit artikel.

© Arnoud Engelfriet. Dit werk mag vrij worden verspreid en gepubliceerd zoals bepaald in de licentievoorwaarden.

Laatste wijziging:
6 november 2018