Het staat op Internet, dus alles mag

Regelmatig zie ik in juridische nieuwsgroepen als nl.juridisch en misc.int-property, maar ook elders, vragen voorbijkomen over het auteursrecht. Ook slaan discussies over dit onderwerp af en toe over naar deze groepen, omdat een poster uit een andere groep toch even wil weten "hoe het nu precies zit". Nou is daar natuurlijk niks mis mee. Auteursrecht is een lastig onderwerp, en al helemaal als het aankomt op de relatie met Internet.

Het is zelfs niet erg als mensen vragen over auteursrecht stellen die al vaak eerder gesteld worden. "Is een copyright-symbool verplicht (nee)?" "Moet ik mijn werk ergens registreren om auteursrecht te krijgen (nee)?" "Mag ik beschermde muziek van Internet downloaden (ja, maar niet uploaden)?" "Is een hyperlink naar inbreukmakend materiaal ook verboden (ja, als je weet dat het materiaal inbreukmakend is)?" Veel van dit soort vragen worden beantwoord in FAQ's en tutorials, maar natuurlijk weet niet iedereen van het bestaan daarvan af. Bovendien, zie als leek maar eens precies jouw vraag te vinden in een tekst vol juridisch jargon.

En nieuwsgroepen zijn geen helpdesk of onbetaald consult, dus natuurlijk mag iedereen meepraten over de vraag en het antwoord. Niets leuker dan spitsvondige argumenten bedenken waarbij iets nog inbreuk is of hoe je de algemene voorwaarden van een software-leverancier zou kunnen ontwijken en toch de software kunt gebruiken. Nou ja, als het je hobby is natuurlijk.

Wat me alleen wel opvalt, is dat je bij basisvragen over auteursrecht twee soorten antwoorden ziet. De eerste categorie houdt meestal wat slagen om de arm, zegt veel "dat hangt ervan af" en kunnen een betoog houden voor zowel "ja", "nee", "misschien" en "dit is off-topic, abuse verzonden". Ook zie je hier vaak vragen om meer details omdat het antwoord nu eenmaal vaak van het specifieke geval afhangt. Trouwe lezertjes van mijn column herkennen hierin de juridisch geschoolden. De tweede categorie is kort en krachtig, stellig en overtuigend, en vaak fout.

Nou wil ik niet pretenderen dat alleen juridisch geschoolden antwoord mogen geven op juridische vragen. Ook een "leek" kan best een goed antwoord bedenken of een praktische oplossing suggereren ("ja, dat lijkt me inbreuk, maar de kosten voor een rechtszaak zijn veel hoger dan de mogelijke schadevergoeding, dus je kunt het beter door de vingers zien"). Alle jurisprudentie bijhouden is nogal een klus, en rechters zijn niet altijd logisch, dus de leek (maar ook de juridisch geschoolde!) kan er best eens naast zitten omdat het Gerechtshof van Arnhem een laten we zeggen originele opvatting heeft van hoe e-mail werkt, bijvoorbeeld.

Maar is het nu zoveel gevraagd om even de Auteurswet erop na te slaan voor je een antwoord geeft? Voor een wet is het een best goed leesbaar document, en het ding staat nog on-line ook. Waarom zijn er dan toch nog zoveel mensen die antwoorden geven als "als er geen © tekentje bijstaat, mag je het kopiëren", "linken mag, want dat is de basis van het Internet", of, in extreme gevallen, "het staat op Internet, dus je mag ermee doen wat je wilt"? Ik ga toch ook geen Linux kernel-hackers nieuwsgroep binnenlopen en aankondigen wanneer de volgende release uitkomt of welke bugs daarin gefixt zijn?

Wie dit trouwens helemaal mooi in actie wil zien, moet eens rondkijken bij de bekende MP3-sites. "Deze muziek mag u slechts 24 uur op uw harde schijf bewaren". "U mag deze muziek alleen downloaden als reservekopie." Leuk bedacht, maar toch echt onjuist. En nou zal dat wel aan mij liggen, maar als je een website gaat bouwen waarvan je weet dat je juridische problemen kunt verwachten, is het dan niet slim om je juridisch advies even te checken met iemand die daar verstand van heeft?

Dit artikel verscheen eerder in Netkwesties.