De positie van het MP3-bestand in de Auteurswet
Muziekwerken zijn auteursrechtelijk beschermd. Een werk mag niet verspreid of gepubliceerd worden zonder toestemming van de maker. Hierbij maakt het niet uit in welk formaat verspreiding of publicatie plaatsvindt. Ook verspreiding in de vorm van een MP3-bestand maakt dus inbreuk op het auteursrecht.
Naast het auteursrecht kennen we ook de zogeheten naburige rechten. Op grond hiervan kan een uitvoerend artiest optreden tegen opname van zijn uitvoering van een werk, en verspreiding van die opname. Het doet er hierbij niet toe of het werk auteursrechtelijk beschermd is.
Inhoudsopgave
- Muziek is auteursrechtelijk beschermd
- Uitvoeringen van muziek zijn ook beschermd
- Wat betekent dit nu voor MP3's?
Muziek is auteursrechtelijk beschermd
Volgens artikel 10, lid 1 sub 5 van de Auteurswet 1912 zijn "muziekwerken met of zonder woorden" auteursrechtelijk beschermd. De maker van zo'n werk kan zich dan verzetten tegen elke openbaarmaking en verveelvoudiging van zijn werk. Deze twee begrippen worden in de praktijk erg breed uitgelegd.
Verveelvoudiging is, grofweg, het overnemen (kopi�ren) van een werk. Artikel 13 van de Auteurswet zegt dat verveelvoudigen ook omvat "iedere gehele of gedeeltelijke bewerking of nabootsing in gewijzigde vorm" die geen nieuw, oorspronkelijk werk oplevert. Hieronder vallen ook vertalingen, muziekschikkingen, verfilmingen en toneelbewerkingen. Hiervoor is normaliter toestemming vereist. De wet biedt echter enkele uitzonderingen, zoals het mogen maken van een thuiskopie.
Onder openbaarmaking valt grofweg de verspreiding van exemplaren, en elke distributie in niet-materi�le vorm, zoals uitzending op radio of TV of een openbare voordracht. In het algemeen wordt een werk openbaar gemaakt als het ter beschikking komt van het publiek. Ook distributie over Internet telt als openbaarmaking. Bij elektronische distributie worden kopie�n (verveelvoudigingen dus) gemaakt en verspreid. Artikel 12 lid 1 sub 1 van de Auteurswet 1912 noemt dit ook openbaarmaking van het werk.
Uitvoeringen van muziek zijn ook beschermd
Ook de uitvoerend artiest van een muziekwerk kan, op grond van de Wet op de Naburige Rechten (WNR) optreden tegen mensen die zijn uitvoering van het werk opnemen of reproduceren, of een opname verspreiden of uitzenden. Dit recht staat los van het auteursrecht op het werk.
Zo mag je bijvoorbeeld gerust een muziekwerk van Beethoven naspelen. Normaliter zou dat inbreuk op het auteursrecht zijn. Beethoven is echter al meer dan 70 jaar dood, en de auteursrechten zijn dus vervallen. Je mag echter niet zomaar een uitvoering van een muziekwerk van Beethoven door iemand anders opnemen en die opname verspreiden. Dit maakt inbreuk op de naburige rechten van die uitvoerend artiest.
Een opname van een muziekwerk op bijvoorbeeld een compact disc, of een vastlegging van een radio-uitzending, is dus altijd beschermd onder de WNR. Als de maker van het muziekwerk nog geen 70 jaar dood is, is het werk bevat in de opname (en dus de opname zelf) ook nog eens auteursrechtelijk beschermd.
Wat betekent dit nu voor MP3's?
Een MP3-bestand is een elektronische versie van een muziekwerk. In de meeste gevallen zal het gaan om 'moderne' muziek, waarvan de maker nog niet dood is. Het muziekwerk is dan auteursrechtelijk beschermd. Een MP3-bestand is een verveelvoudiging van het werk, en mag niet openbaar gemaakt worden zonder toestemming van de rechthebbende. Sterker nog, het maken van het MP3-bestand zelf mag niet zonder toestemming. De Auteurswet biedt echter enkele uitzonderingen. Met name van belang is het mogen maken van een thuiskopie.
Ook op grond van de WNR is een MP3-bestand beschermd. Dit is met name bij klassieke muziekwerken van belang, omdat daar de componist vaak al meer dan 70 jaar overleden is. Zonder toestemming van de uitvoerend artiest mag een MP3-opname van het concert dan niet worden verspreid. Wel mag je natuurlijk zelf een vergelijkbare concert-uitvoering verzorgen en daar een opname van maken.
Er is juridisch gezien overigens niets bijzonders aan het bestandsformaat MP3 ten opzichte van bijvoorbeeld het WMA of het Ogg Vorbis formaat. Echter, MP3 is momenteel het populairste formaat, en in het normale spraakgebruik is het haast synoniem met "muziek in digitale vorm".
