De inbreukmakendheid van torrent-bestanden
Bij het Bittorrent-file sharing systeem worden bestanden in fragmenten uitgewisseld. Om deze te kunnen vinden, is een zogeheten torrent-bestand nodig. Met dit bestand kan een downloader de fragmenten van het bestand bij elkaar zoeken, en daarmee het bestand reconstrueren. Bittorrent is legaal. Alleen, soms worden via Bittorrent werken verspreid zonder dat de rechthebbende daar toestemming voor heeft gegeven. Dat is inbreuk op het auteursrecht.
Het publiceren (aanbieden) van een torrent-bestand is geen inbreuk op het auteursrecht. Maar wie weet dat de torrent die hij publiceert, verwijst naar een inbreukmakend bestand, handelt vaak wel onrechtmatig en kan daardoor tot een schadevergoeding worden veroordeeld.
Inhoudsopgave
Hoe werkt Bittorrent
Bittorrent is het populairste peer-to-peer filesharing systeem ter wereld. Zoals bij alle file sharing netwerken wisselen de gebruikers bestanden met elkaar uit.Het unieke aan Bittorrent is dat er niet één persoon is die het hele bestand verstuurt. Elk bestand wordt in delen opgehakt, en elk deel wordt afzonderlijk verstuurd. Zodra iemand een deel heeft, deelt hij dat deel ook weer met iedereen die op zoek is naar dat bestand. Dit bespaart natuurlijk nogal wat bandbreedte.
Torrent-bestanden
Om een bestand te downloaden met Bittorrent, heb je een zogeheten torrent-bestand of gewoon een "torrent" nodig. Een torrent is grofweg een lijstje dat aangeeft hoe je een werk in delen ophakt, en wat dan de hash-waarde (hashcode) is van elk deel, elk fragment. Zeg maar "dit boek heeft 390 pagina's: op pagina 1 staan 622 woorden, op pagina 2 598, ..." Vervolgens kun je overal op zoek gaan naar de pagina's, en wat je binnenkrijgt controleren en in de juiste volgorde zetten.
Torrent trackers
Er is geen centrale server die de bestanden beheert of verstuurt. Toch moeten aanbieders en verzoekers van bestanden (fragmenten) elkaar kunnen vinden. Dit is de rol van de "trackers". Een aanbieder meldt zich bij een tracker, en verzoekers krijgen van de tracker te horen wie de fragmenten aanbiedt. Hij kan dan direct die aanbieders benaderen en zo de fragmenten opvragen. Het is slim om regelmatig deze lijst met aanbieders te verversen. Trackers staan aangegeven in het torrent-bestand.
Torrent-hosts
Een torrent-bestand te pakken krijgen gaat niet zomaar. De torrent-hosts helpen daarbij. Zij publiceren de torrents voor allerlei werken, vaak met een zoekfunctie zodat je gemakkelijk de juiste torrent kunt vinden. Via advertenties bij de lijsten of zoekresultaten verdienen torrent-hosts hun geld.
Geen inbreuk op auteursrecht
Het verspreiden van muziek, films of andere werken is meestal inbreuk op het auteursrecht. Het maken van een kopie is niet toegestaan zonder toestemming van de maker. Maar een torrent is geen kopie van het werk. Ook is het publiceren van een torrent-bestand geen zelfstandige openbaarmaking van het werk. Dit werd bevestigd in twee vonnissen (BREIN/KPN en BREIN/Leaseweb) uit begin 2007.
Kopie van het werk
Wie andermans bestanden aanbiedt via Bittorrent, verspreidt daarmee kopieen van het werk. Dat is inbreuk op het auteursrecht. Dat het gaat om fragmenten en niet het hele werk in 1 keer, doet er niet toe. De enige situatie waarin je fragmenten van een werk mag verspreiden, is als het gaat om een citaat en daar is hier geen sprake van. Het werk wordt immers niet besproken of bekritiseerd.
Ook het feit dat de aanbieder samenwerkt met vele anderen is in principe niet relevant. Samenwerken om inbreuk te plegen is net zo goed inbreuk. Hooguit zal de schadevergoeding verminderd worden voor wie slechts twee fragmentjes verspreidde.
Een torrent aanbieden daarentegen is heel wat anders dan een kopie van het werk. Het is hooguit een inhoudsopgave, een beschrijving van de pagina's van het werk. Dat valt dus niet onder dit verbod.
Aanbieden aan het publiek
Het is ook niet toegestaan om het werk "openbaar te maken", aan te bieden aan het publiek. Dat kan ook zonder een kopie te maken, bijvoorbeeld wanneer een boek wordt voorgelezen op de radio. Een torrent-bestand publiceren lijkt hiermee vergelijkbaar. Uiteindelijk kan iedereen die het bestand krijgt, het werk downloaden. Maar dat is nog geen "openbaar maken". Daarvoor is nodig dat de aanbieder van het torrent-bestand zelf zorgt dat de downloader het werk verkrijgt. En dat is niet het geval. De aanbieder van het torrent-bestand brengt de downloader alleen (indirect) in contact met de verspreiders.
Wel onrechtmatig
Wie er voor zorgt dat een ander inbreuk kan plegen, handelt vaak zelf ook onrechtmatig. Het is tenslotte niet de bedoeling dat die inbreuk wordt gepleegd. Het aanbieden van torrent-bestanden is dan ook onrechtmatig, wanneer de aanbieder zich er van bewust is dat de bestanden in de torrents zonder toestemming worden aangeboden. Zeker wanneer de aanbieder er ook nog eens geld mee verdient.
Structureel faciliteren
In de zaak BREIN/Leaseweb motiveerde de rechter dit als volgt:
In dit kort geding kan in ieder geval wel worden vastgesteld dat [Leaseweb] structureel inbreuken op auteursrechten en naburige rechten faciliteert en dat (de houder van) [Leaseweb] zich hiervan bewust moet zijn. Het handelen van [Leaseweb] is derhalve onrechtmatig, omdat het in strijd is met de jegens de rechthebbenden in acht te nemen zorgvuldigheid.
Het argument dat Leaseweb aan de naam niet kan zien of iets zonder toestemming wordt aangeboden, of dat de namen soms misleidend zijn, vond de rechter niet overtuigend:
Het is hoogst onaannemelijk dat op noemenswaardige schaal lege bestanden, bijvoorbeeld onder de naam van een bekende Hollywoodfilm, zouden worden aangeboden via [Leaseweb] of dat bestanden met dergelijke namen met grote regelmaat niet zouden kunnen worden geopend.
Inkomsten uit torrent-bestanden
Ook in de eerdere zaak BREIN/KPN kwam de rechter tot deze conclusie:
[D]e websitehouder [faciliteert] structureel inbreuken op auteursrechten en naburige rechten. Reeds gelet op de aard van de bestanden kan het niet anders, dan dat de websitehouder zich hiervan bewust is. Voorts is van belang dat met de website inkomsten gegenereerd worden omdat een gebruiker - alvorens torrents te kunnen downloaden - een bedrag dient te betalen. Onder deze omstandigheden moet voorshands worden geoordeeld dat het handelen van de websitehouder onrechtmatig is, niet omdat de websitehouder inbreuk maakt op de aan de rechthebbenden toekomende auteurs- of naburige rechten, maar omdat zijn handelen in strijd is met de jegens de rechthebbenden in acht te nemen zorgvuldigheid.
Het feit dat de sitebeheerder geld verdiende met de torrents, was een extra reden om het gedrag onrechtmatig te vinden. Niet alleen laat je inbreuk plegen, maar je profiteert er ook nog eens van. Eerder leverde de Techno Design-zaak (over MP3-zoekmachines) een vergelijkbare uitkomst op. Ook deze site bood willens en wetens links aan naar "overwegend illegaal aanbod" en verdiende daar nog eens geld mee ook. En ook dat mocht niet.
Strafbaar als medeplichtigheid?
In juli 2007 werden de aanbieders van eDonkey-hashcodes (enigszins vergelijkbaar met Bittorent-seeds) veroordeeld wegens medeplichtigheid aan het misdrijf inbreuk op auteursrecht. Het opzettelijk en grootschalig inbreuk plegen op auteursrecht is namelijk een strafbaar feit. In dit vonnis oordeelde de rechter dat het beschikbaar stellen van de code, wetende dat mensen daarmee inbreuk zouden gaan plegen, medeplichtigheid opleverde.
Wel moet worden bewezen dat bezoekers van de website via de aangeboden hashcodes werken hebben gevonden en die vervolgens ook weer hebben verspreid (geupload). Want zonder plegers geen medeplichtigen. Dat lukte in dit geval niet, waardoor de verdachten werden vrijgesproken.
