Ius mentis Homepage | Categorieën | Lijst A-Z | Willekeurig artikel | Herpubliceren? | Over deze site | Blog | Contact
 

Spam nu eindelijk verboden

Ongevraagde reclame per e-mail, vaak aangeduid als "spam", wordt een steeds groter probleem. Minstens één op de drie e-mails, volgens sommigen zelfs meer dan de helft van alle e-mail, bevat ongevraagde reclame. Omdat dit tot zeer grote ergernis bij ontvangers leidt en tot technische problemen bij Internet-aanbieders, is spam (per e-mail, SMS en andere media) aan particulieren nu verboden.

Dergelijke mail of SMS mag alleen nog worden verstuurd met voorafgaande toestemming. Een verkoper die van zijn klant diens e-mail adres krijgt, mag die klant echter wel reclame sturen, tenzij die klant aangeeft daar niet (meer) prijs op te stellen.

Inhoudsopgave

Wat is spam

Spam wordt gedefinieerd als ongevraagde e-mail die in grote hoeveelheden wordt verzonden. Op zich is er niets mis met ongevraagde e-mail. Wie een website heeft, zal meestal geen bezwaar hebben tegen reacties per e-mail. Het probleem met spam is de hoeveelheid. Dergelijke e-mail wordt vaak met vele duizenden exemplaren tegelijk verzonden, en bovendien zijn er honderden verschillende mensen bezig met het versturen van spam. Alles bij elkaar levert dit dus een zeer grote belasting op voor mail servers, om nog maar niet spreken van de overvolle mailboxen van de ontvangers.

Niet om de inhoud

Meestal gaat het bij spam om zakelijke e-mail, zoals reclame of ongevraagde aanbiedingen. Ook spam met politieke, religieuze of culturele boodschappen komt voor. Het maakt echter geen verschil of de inhoud nu zakelijk of politiek is: als de e-mail ongevraagd en in grote hoeveelheden is verzonden, is de belasting voor het netwerk en de ontvangers even groot. Bij de bestrijding van spam is dan ook het motto "consent, not content": is er toestemming, ongeacht inhoud.

Spam is enigszins te vergelijken met ongevraagde papieren post. Ook deze wordt in grote hoeveelheden verzonden zonder dat de ontvanger daar om gevraagd heeft. Een belangrijk verschil is echter dat de verzender betaalt voor het versturen van papieren post, terwijl e-mail gratis is. Daarnaast is het eenvoudig mogelijk om de meeste ongevraagde papieren post te voorkomen: een "Nee-nee" sticker op de brievenbus. Bij e-mail gaat dit niet.

Telefoon, fax en e-mail

Halverwege de jaren negentig was spam via telefoon en fax populair. Mensen werden gebeld en kregen dan een vooraf opgenomen boodschap te horen, of kregen met grote regelmaat faxen van diverse pagina's lang binnen, wat natuurlijk de nodige kosten voor papier met zich meebracht. Deze vormen van spam werden in 1998 verboden in de Telecommunicatiewet. "Het gebruik van automatische oproepsystemen zonder menselijke tussenkomst en faxen voor het overbrengen van ongevraagde oproepen voor commerciële, ideële of charitatieve doeleinden" mocht vanaf dat moment alleen met voorafgaande toestemming van de abonnee.

Al direct bij de invoering van deze wet werd de vraag gesteld waarom ongevraagde e-mail niet onder dezelfde regeling gebracht kon worden. Destijds leek het erop dat een zogeheten 'opt-out' regeling opgezet kon worden, net als bij papieren spam, waarbij mensen centraal kunnen aangeven dat zij geen reclame per post wensen te ontvangen. In veel ongevraagde e-mail werd dan ook vermeld dat de ontvanger zich kon afmelden. Inmiddels is wel duidelijk dat dit systeem niet kan werken, omdat het te vaak misbruikt werd. Wie zich afmeldde voor een dergelijke e-mail, kreeg alleen maar meer ongevraagde reclame omdat hij kennelijk dat soort mailtjes las.

E-mail spam wettelijk verboden

Op grond van diverse nieuwe Europese richtlijnen was het nodig om de Telecommunicatiewet aan te passen. Eén van de aanpassingen betrof een wijziging in bovengenoemd verbod. Het is nu verboden om "automatische oproepsystemen zonder menselijke tussenkomst, faxen en elektronische berichten" te gebruiken voor het overbrengen van ongevraagde communicatie voor commerciële, ideële of charitatieve doeleinden. Hiermee is het versturen van ongevraagde reclame per e-mail dus verboden, maar ook reclame via SMS is niet langer toegestaan. Doet de verzender dit toch, dan ligt bij hem de bewijslast dat de ontvanger hier vooraf toestemming voor heeft gevraagd.

Middelen die niet onder bovengenoemde definitie vallen mogen worden gebruikt voor ongevraagde reclame, tenzij de desbetreffende abonnee heeft aangegeven dat hij hier geen prijs (meer) op stelt. Het versturen van bijvoorbeeld ongevraagde reclame per post wordt dus niet verboden.

Reclame aan klanten

Er wordt een uitzondering gemaakt voor het versturen van ongevraagde reclame aan bestaande klanten. Een klant die zijn e-mailadres (of 06-nummer) aan een bedrijf heeft gegeven, mag vervolgens reclame worden gestuurd voor gelijksoortige producten of diensten. De klant moet wel een mogelijkheid hebben gehad om aan te geven dat hij dit niet wilde. Bovendien moet bij elke reclame-mail worden vermeld hoe de klant het versturen van verdere reclame stop kan zetten.

Naast de Telecommunicatiewet werd ook het Burgerlijk Wetboek aangepast. Het is nu toegestaan om e-mailadressen of 06-nummers die een verkoper van een klant krijgt, te gebruiken om ongevraagde aanbiedingen te doen om iets via Internet te kopen. Hieronder valt dus bijvoorbeeld het op een mailinglijst zetten van klanten om ze dan elke week een mailtje met nieuwe web-aanbiedingen te sturen. Ook hier geldt dat de klant een mogelijkheid moet hebben gehad om aan te geven dat hij dit niet wilde, en dat elk mailtje moet vermelden hoe de klant het versturen van verdere reclame stop kan zetten.

Verder geldt dat bij het verzenden van dergelijke e-mail, de werkelijke identiteit van de verkoper moet worden vermeld en een geldig postadres of nummer moet worden opgegeven waar de klant kan aangeven dat hij geen verdere mails wenst te ontvangen. Opvallend is wel dat dit alleen geldt voor "elektronische berichten ter bevordering van de totstandkoming van een koop op afstand" oftewel niet voor aanbiedingen waarbij men per post iets kan bestellen.

Reclame aan bedrijven

Het originele verbod uit de Telecommunicatiewet, en dus ook deze aangepaste versie, gold lange tijd alleen voor ongevraagde communicatie aan natuurlijke personen. Het versturen van ongevraagde reclame en dergelijke aan bedrijven wordt pas per 1 oktober 2009 verboden.

Bestrijding van spam

Een verbod op spam is natuurlijk erg mooi. In theorie kan iedereen die ongevraagde reclame per e-mail krijgt, de verzender een proces aandoen en hem dwingen daarmee te stoppen. In de praktijk is dat erg lastig, want de kosten van zo'n rechtszaak zullen meestal hoger zijn dan die van dat ene ongevraagd mailtje.

De OPTA, die toezicht houdt op telecommunicatie-aanbieders, heeft de site Spamklacht.nl opgezet waar particulieren kunnen klagen over ontvangen spam. De OPTA kan boetes opleggen als klachten terecht zijn. Zo werd in juli 2006 het bedrijf Megaprovider.nl verboden het versturen van spam te faciliteren. In december 2005 ontvingen drie spammers een boete van 288.000 euro.

Gerelateerde artikelen

Gespecialiseerd advies nodig?

Heeft u na het lezen van dit artikel nog vragen, of zit u met een juridisch probleem waar u advies over wilt? Neem dan contact op met ICT-jurist Arnoud Engelfriet, auteur van dit artikel.

© Arnoud Engelfriet. Dit werk mag vrij worden verspreid en gepubliceerd zoals bepaald in de licentievoorwaarden.

Laatste wijziging:
6 november 2018