Juridisch webdesign

Bij het ontwerpen van een site kan niet zomaar alles gebruikt worden. Het is niet toegestaan om andermans tekst, plaatjes, muziek of scripts over te nemen op een website. Zeker bij muziek kan dat snel leiden tot grote juridische problemen.

Daarnaast kan blijken dat de domeinnaam -al dan niet toevallig- sterk lijkt op iemands merk. Ook worden merknamen wel gebruikt in meta-tags of magneetwoorden bij zoekmachines. Hiervoor is vrijwel altijd toestemming van de merkhouder vereist. Tevens bestaat er -zeker bij online winkels en andere commerci�le websites- de kans dat inbreuk wordt gemaakt op een octrooi van een ander.

Auteursrecht

Overnemen van andermans tekst of afbeeldingen is inbreuk op het auteursrecht. Stijlen, concepten en ideeën mag je wel overnemen. Helaas is het in de praktijk vaak moeilijk om tegen inbreuk op te treden.

Gebruik van andermans werk


Videopresentatie over plaatjes op je website

Op webpagina's, maar ook op de individuele afbeeldingen, geluidsbestanden, scripts en andere onderdelen van een website rust auteursrecht. Het maakt niet uit of er een expliciete copyright-vermelding bij staat, of dat de rechten zijn voorbehouden of dat het gratis op Internet wordt aangeboden. Dit betekent dat het overnemen of hergebruiken van onderdelen van andermans website niet is toegestaan. Een plaatje van iemand anders' site kopi�ren en op je eigen site zetten, mag dus niet. Ook mag je geen teksten of afbeeldingen uit boeken inscannen en op je website plaatsen.

Stijlen en idee�n over vormgeving (zoals een navigatiebalk bovenaan, het gebruik van tabbladen of een icoontje van een winkelwagentje) zijn niet beschermd. De concrete uitwerking daarvan wel. Je mag dus best net als Amazon.com de onderdelen van je winkel aangeven met tabbladen en een icoontje van een winkelwagentje gebruiken om bestellingen te verwerken. Je mag alleen niet precies dezelfde tabbladen of precies hetzelfde icoontje gebruiken.

Overnemen door anderen

Het omgekeerde kan zich natuurlijk ook voordoen: je hebt een mooie website gemaakt, en iemand anders gaat met de tekst, afbeeldingen of scripts aan de haal. Meestal is het erg lastig om hier iets aan te doen. Het beste is om zo snel mogelijk bewijs te verzamelen van wat er overgenomen is, en door wie. Daarna kun je een vriendelijke doch dringende brief (liever per post dan per e-mail) sturen naar de beheerder van de site met het verzoek deze materialen binnen een paar dagen weg te halen. Ga niet eisen dat alles direct moet worden weggehaald, of meteen dreigen met een rechtszaak. De rechter zal niet snel geneigd zijn een partij die zich onredelijk opstelt gelijk te geven. En om drie uur 's nachts een mailtje sturen met de opdracht onmiddellijk een bepaald plaatje te verwijderen is niet redelijk.

Reageert de andere partij niet, ook niet als je de brief per aangetekende post verstuurt, dan is de volgende stap de provider aanspreken. Veel providers hanteren de regel dat een webpagina wordt verwijderd als er een klacht over inbreuk op auteursrecht binnenkomt.

Een rechtszaak starten is een uiterste redmiddel. Dit is erg duur, en wordt niet gedekt door een eventuele rechtsbijstandverzekering. Conflicten omtrent intellectuele eigendom (en dat is het auteursrecht) zijn vrijwel altijd uitgesloten van dekking. Verder is er het probleem dat schade moeilijk aan te tonen zal zijn, zeker bij hobby sites beheerd door particulieren.

Aanbieden van bestanden zonder toestemming

Auteursrechtelijke problemen doen zich vaak voor bij mensen die MP3's of software op een website aanbieden. Vrijwel altijd gaat het hier om aanbieden zonder toestemming van de rechthebbenden. Organisaties als de BUMA/Stemra, BREIN of de BSA zijn erg actief bij het zoeken naar dergelijke websites. De beheerders -en hun providers- kunnen dan op korte termijn een boze brief verwachten met de dreiging van een rechtszaak. Providers wachten dat meestal niet af en gooien de bestanden van de website (of sluiten simpelweg de hele site). De algemene voorwaarden bij het hosting contract staan dit vrijwel altijd toe.

Linken naar andermans werk

Een hyperlink is legaal, behalve in bijzondere situaties. Gebruik van frames of inline links, of het veroorzaken van overlast kan zo'n bijzondere situatie opleveren.

Een ander auteursrechtelijk probleem waar Web designers tegenaan kunnen lopen, is hergebruik van andermans werk. Het is mogelijk om in een website een afbeelding die op een andere server staat te presenteren als onderdeel van je eigen webpagina. Ook filmpjes en muziek bestanden kunnen op deze manier worden verwerkt in een website. Met behulp van frames is het zelfs mogelijk om gehele webpagina's van derden als integraal onderdeel van je eigen site te presenteren. Hierbij wordt er niet gekopieerd, maar alleen een link gelegd naar het werk op die andere website.

Hyperlinken op zich is toegestaan. Bijzondere omstandigheden kunnen dat veranderen. Zo is het 'framen' van andermans site onrechtmatig als dat zonder toestemming gebeurt (Vriend/Batavus). Het dieplinken naar een afbeelding op andermans site kan worden gezien als inbreuk op het auteursrecht (Schlijper/Nieuw Rechts).

Ook los van auteursrecht kan de beheerder van die andere website een claim hebben. Wie schade lijdt door onrechtmatig handelen, kan eisen dat deze wordt vergoed door de pleger daarvan. Dat kan bij een hyperlink ook het geval zijn.

Zo kan een site-beheerder bijvoorbeeld een film aanbieden op een pagina met advertenties. Linkt nu iemand anders direct naar die film, dan heeft de beheerder een probleem. De link veroorzaakt immers extra dataverkeer, waarvoor hij extra moet betalen, maar hij krijgt geen extra inkomsten door de advertenties die normaliter zichtbaar zouden zijn. Dergelijke schade kan mogelijk verhaald worden op de veroorzaker van het extra dataverkeer.

Als het gaat om hergebruik van een databank die op Internet wordt aangeboden, dan kan er sprake zijn van inbreuk op het databankenrecht. Zo was het El Cheapo bijvoorbeeld niet toegestaan om informatie over te koop staande huizen uit de databank van de NVM op te vragen en te tonen aan bezoekers.

Een niet-juridisch risico bij dergelijk hergebruik is dat de beheerder van die andere website de afbeelding kan vervangen door bijvoorbeeld een porno plaatje of een beledigende tekst. Het verstandigst is dus altijd om gewoon toestemming te vragen.

De domeinnaam

Gebruik van andermans merk (of een daarop lijkend woord) in een domeinnaam kan voor juridische problemen zorgen.

Een goede domeinnaam is van groot belang voor elke website. Je website moet immers opvallen tussen al die andere sites die over hetzelfde onderwerp gaan. Het lijkt dan slim om gebruik te maken van een bekend woord dat betrekking heeft op dat onderwerp, bijvoorbeeld de naam van een automerk bij een site over raceauto's. Dit is echter niet toegestaan zonder toestemming van de houder van dat merk.

Er zijn al zeer veel rechtszaken gevoerd over gebruik van andermans merk bij een domeinnaam. Meestal won de merkhouder, tenzij de website duidelijk over een ander onderwerp ging en dus niets met het merk te maken had. Verzin dus liever een eigen, originele naam voor je website.

Ook het gebruik van andermans merk in zogeheten "meta-tags" (onzichtbare steekwoorden bedoeld voor zoekmachines) of het verkopen van "magneetwoorden" kan merkinbreuk zijn. Magneetwoorden worden bij zoekmachines gebruikt. Een Eindhovens hotel kan bijvoorbeeld het magneetwoord "hotel eindhoven" kopen bij een zoekmachine. Tikt iemand dat in bij die zoekmachine, dan krijgt hij een advertentie van dat hotel te zien. In de zaak VNU/Monsterboard werd het magneetwoord "intermediair" verkocht aan Monsterboard. VNU, eigenaar van het merk Intermediair, vond dit merkinbreuk, en kreeg van de rechter gelijk.

Octrooien

Wie zaken doet in of met de VS, moet rekening houden met de mogelijkheid van een octrooi op de software of e-commerce techniek die hij gebruikt.

Het is sinds een aantal jaar mogelijk octrooi te krijgen op e-commerce technieken en andere software-uitvindingen. Twee bekende voorbeelden zijn het met ��n druk op de knop bestellen van boeken van Amazon.com en het "noem je prijs" systeem van Priceline. Anderen mogen dit systeem niet toepassen in de landen waar het octrooi geldig is.

Nu geldt voor veel van dergelijke octrooien dat zij alleen in de Verenigde Staten geldig zijn. Het toepassen van een dergelijk techniek op een website die gehost wordt op een server die fysiek in Nederland staat, zou dus geen probleem moeten zijn. Amerikaanse rechters denken daar echter nog wel eens anders over, en redeneren dat het aanbieden van de techniek aan gebruikers in Amerika toepassen van de techniek in Amerika is.